จากครั้งที่แล้วเป็นการเล่าถึงการทำบุญเกี่ยวกับการปล่อยโคกระบือ สำหรับวันนี้จะเป็นเนื้อหาต่อเนื่องเกี่ยวกับการทำบุญในรูปแบบต่างๆ โดยวันนี้จะเป็นการเล่าเรื่องเกี่ยวกับอานิสงส์ของการปล่อยปลาและสัตว์น้ำอื่นๆ โดยตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ประเพณีการปล่อยสัตว์น้ำได้ฝังรากลึกอยู่ในวัฒนธรรมของชาวไทย โดยมีที่มาจากหลักคำสอนทางพระพุทธศาสนาเรื่องการไม่เบียดเบียนชีวิตสัตว์และการกระทำความดี ด้วยความเชื่อว่าการปล่อยปลาและสัตว์น้ำอื่นๆ จะนำพามาซึ่งบุญกุศลและสิริมงคลแก่ผู้กระทำ พร้อมทั้งเป็นการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมและสร้างความสมดุลให้แก่ระบบนิเวศน์ด้วย นอกจากนี้ยังสะท้อนให้เห็นถึงความเมตตากรุณาและการเคารพในชีวิตของสรรพสัตว์ โดยในวันนี้จะมีการบอกเล่าถึงอานิสงส์ต่างๆ รวมถึงความหมายของปลาที่คนไทยนิยมปล่อย รวมถึงคาถาปล่อยปลา ที่ได้รวบรวมมาให้กับทุกๆท่านได้ลองอ่านกันครับ เพื่อไม่ให้เสียเวลาในวันนี้เราลองมาอ่านกันได้เลยครับ
อานิสงส์ของการปล่อยปลาและความเชื่อของประเพณีไทย
- บุญกุศลและการสร้างกุศลให้แก่ตนเอง เนื่องจากการปล่อยปลาเป็นการไม่ทำร้ายชีวิตสัตว์ ถือเป็นการประพฤติตามหลักทางพระพุทธศาสนา จึงสามารถนำไปสู่การสร้างบุญบารมีและความสุขทางใจ
- การสืบทอดประเพณีวัฒนธรรมอันดีงาม ประเพณีการปล่อยปลาสะท้อนถึงความเชื่อและวิถีชีวิตของคนไทย การสืบสานจึงเป็นการอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรมให้คงอยู่สืบไป
- การสร้างความสมดุลแก่ระบบนิเวศน์ การปล่อยปลากลับสู่แหล่งน้ำธรรมชาติ ช่วยเพิ่มจำนวนประชากรปลา ซึ่งมีส่วนสำคัญในการรักษาสมดุลของระบบนิเวศน์
ปลาที่นิยมปล่อยในประเพณีไทย มีดังต่อไปนี้พร้อมความหมายและแนวทางในการปล่อย
- ปลานิล หรือปลาไน มีความหมายว่า คนที่มีนิสัยอ่อนสุภาพ อ่อนน้อม เป็นที่รักของคนทั่วไป เหมาะที่จะปล่อยในแหล่งน้ำสาธารณะ เช่น บึง สระน้ำ
- ปลาหมอ มีความหมายถึง ความมีสติปัญญาเฉลียวฉลาด เนื่องจากรูปร่างลักษณะคล้ายปลาหมอที่เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม ควรปล่อยในบริเวณแหล่งน้ำธรรมชาติที่ใสสะอาด
- ปลาตะเพียน มีความหมายถึง ความพอประมาณ มัธยัสถ์ เนื่องจากพฤติกรรมกินอาหารที่พอเหมาะ เหมาะสำหรับปล่อยในบ่อน้ำ สระน้ำ หรือแหล่งน้ำขนาดเล็ก
- ปลาดุก มีความหมายถึง ความมีอายุยืนยาว เนื่องจากปลาดุกมีอายุยืน ควรปล่อยในแหล่งน้ำที่ใหญ่และลึก เช่น แม่น้ำ
- ปลากด หรือปลาเล็บมือนาง มีความหมายถึงความสวยงาม เพราะปลากดมีรูปร่างสวยงามและมีสีสันสดใส เหมาะสำหรับปล่อยในสระน้ำหรือบ่อน้ำขนาดเล็กที่มีน้ำใส
- ปลาสลิด มีความหมายถึงความคล่องแคล่ว ว่องไว เพราะปลาสลิดมีรูปร่างค่อนข้างเพรียวบางและว่องไวในการเคลื่อนไหว เหมาะสำหรับปล่อยในแม่น้ำลำคลอง
- ปลาไหล มีความหมายถึงความมีอิสระ เสรีภาพ เพราะปลาไหลว่ายน้ำได้อย่างคล่องแคล่วและเสรี เหมาะสำหรับปล่อยในแหล่งน้ำธรรมชาติขนาดใหญ่
โดยทั่วไปแนะนำให้ปล่อยในแหล่งน้ำสาธารณะหรือแหล่งน้ำธรรมชาติที่ใสสะอาด เพื่อให้ปลามีชีวิตอยู่รอดและเจริญเติบโตได้อย่างปกติสุข นอกจากนี้ควรหลีกเลี่ยงการปล่อยในแหล่งน้ำเสียหรือที่มีมลพิษ เพื่อไม่ให้ปลาต้องทนทุกข์ทรมาน
นอกเหนือจากปลาทั่วไปแล้ว สิ่งมีชีวิตอื่นๆ ที่ชาวไทยนิยมปล่อยในประเพณี ได้แก่
- กบ มีความหมายถึงการเป็นคนใจกว้าง เพราะกบมักจะอาศัยอยู่ในพื้นที่กว้าง เหมาะสำหรับปล่อยในสระน้ำหรือบึงธรรมชาติ
- เต่า มีความหมายถึงความแน่วแน่ อดทน เพราะเต่ามีอายุยืนยาวและเคลื่อนไหวช้าๆ เหมาะสำหรับปล่อยในบริเวณแหล่งน้ำธรรมชาติที่มีพื้นที่กว้างขวาง
- นก มีความหมายถึงความสงบสุข เบิกบาน เพราะนกมักบินโฉบไปมา ควรปล่อยในสวนสาธารณะหรือบริเวณที่มีต้นไม้หนาแน่น
การปล่อยสิ่งมีชีวิตเหล่านี้นอกจากจะเป็นการทำบุญสร้างกุศลแล้ว ยังเป็นการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมและสร้างสมดุลให้ระบบนิเวศน์อีกด้วย
คาถาปล่อยปลา แบบย่อ พร้อมคำอธิษฐาน
(ตั้งนะโม 3 จบ)
คัจเฉวะ โข ตะวัง ตะระมา นะรูโป มะตัง อะมิตตา ปุนะ อัคคะเหสุง
ทุกโข หิ ลุทโท หิ ปุมา สะมาคะโม อัทสะ สะนัง โภชะปุตตานัง คัจฉะ
ข้าพเจ้าชื่อ …. นามสกุล … เกิดวันที่ … เดือน…พ.ศ. …อายุ … บ้านเลขที่… ได้ปล่อยสัตว์……จำนวน (กี่ตัว)
ขอปล่อยท่านทั้งหลายให้เป็นอิสระ หลุดจากพัฒนาการทั้งหลายทั้งปวง เพื่อเป็นการสะเดาะเคราะห์ต่อชะตา
จากนี้ขอให้ท่านได้มีชีวิตที่แคล้วคลาดปลอดภัยและพบความสุขความเจริญ ด้วยเทอญ
คาถาปล่อยปลา พร้อมคำอธิษฐาน
(ตั้งนะโม 3 จบ)
คัจเฉวะ โข ตะวัง ตะระมา นะรูโป มะตัง อะมิตตา ปุนะ อัคคะเหสุง
ทุกโข หิ ลุทโท หิ ปุมา สะมาคะโม อัทสะ สะนัง โภชะปุตตานัง คัจฉะ
ข้าพเจ้าชื่อ …. นามสกุล … เกิดวันที่ … เดือน…พ.ศ. …อายุ … บ้านเลขที่… ได้ปล่อยสัตว์……จำนวน (กี่ตัว) ขอปล่อยสัตว์ทั้งหมดที่อยู่เบื้องหน้าของข้าพเจ้า เพื่อให้ชีวิตและอิสระแก่สัตว์ทั้งหมดนี้ ขอปล่อยเพื่อให้เป็นที่พึ่งแก่ตนเอง เพื่ออุทิศส่วนกุศลให้แก่ศัตรูและเจ้ากรรมนายเวรทั้งหลายทั้งในอดีตชาติและปัจจุบัน
เพื่อส่งผลบุญให้แก่ตนเองและเจ้าของกายสังขารนี้ หากตัวไหนยินดี ขอให้นำความสุข และโชคลาภกลับมาให้ข้าพเจ้า ตัวที่ให้กับศัตรูและเจ้ากรรมนายเวร จงนำเอาสรรพทุกข์ สรรพโศก สรรพโรค สรรพเคราะห์ เสนียดจัญไรออกไปจากตัวของข้าพเจ้า ตั้งแต่บัดนี้เป็นฯต้นไปด้วยเทอญ ขอให้พระแม่ธรณี พระแม่คงคา เทพเทวดา เจ้าที่เจ้าทาง เจ้าเกณฑ์ชะตาของข้าพเจ้า ท่านพญายม พญานาคราช
จงเป็นสักขีพยานรับทราบกุศลเจตนาของข้าพเจ้า และช่วยคุ้มครองชีวิตสัตว์ ให้ปลอดภัยจนสิ้นอายุขัย ด้วยอำนาจกุศลผลบุญนี้ จงสะเดาเคราะห์ร้ายของข้าพเจ้าและเจ้าของกายสังขารนี้ ให้กลับกลายเป็นดี มีความร่มเย็น เป็นสุข การงานประสบความสำเร็จ เงินทองไม่ขาดมือ คนอุปถัมภ์เอ็นดูไม่ขาดหาย
สมหวังในสิ่งที่พึงปรารถนา มีความเจริญก้าวหน้า ครอบครัวอบอุ่นปราศจากปัญหา ปราศจากมือที่ 3 ที่จะมาทำให้ครอบครัวแตกแยก ปราศจากหนี้สิน สุขภาพแข็งแรงไม่เจ็บป่วย ที่เจ็บป่วยไปแล้วก็ขอให้ทุเลาหรือหายขาด ตั้งแต่บัดนี้เป็นต้นไปด้วยเทอญ
การปล่อยปลานั้นหลายๆคนมักจะยึดเอาตามกำลังวันเกิดของตัวเอง หรือ น้ำหนักรวมของปลา ดังนี้
วันอาทิตย์ ตามกำลังวันเท่ากับ 6
วันจันทร์ ตามกำลังวันเท่ากับ 15
วันอังคาร ตามกำลังวันเท่ากับ 8
วันพุธตามกำลังวันเท่ากับ 17
วันพฤหัสบดี ตามกำลังวันเท่ากับ 19
วันศุกร์ ตามกำลังวันเท่ากับ 21
วันเสาร์ ตามกำลังวันเท่ากับ 10
บทสรุป
ประเพณีการปล่อยปลาเป็นมรดกทางวัฒนธรรมอันล้ำค่าของไทย ที่สะท้อนถึงความเชื่อและหลักธรรมคำสอนของพระพุทธศาสนา ไม่เพียงแต่นำมาซึ่งบุญกุศลและความสุขทางใจ แต่ยังเป็นการส่งเสริมการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและระบบนิเวศน์อีกด้วย การสืบสานประเพณีอันดีงามนี้จึงเป็นการธำรงรักษาคุณค่าและความภาคภูมิใจของคนไทยให้ดำรงอยู่ตลอดไป